Akademik Vlado Strugar, doajen istorijske nauke, redovni član Crnogorske akademije nauka i umjetnosti, preminuo je 24. avgusta u Beogradu, u 97. godini života, saopštila je CANU. Datum održavanja Komemorativne sjednice Crnogorske akademije nauka i umjetnosti naknadno će biti objavljen.
Vlado Strugar rođen je 28. decembra 1922. godine u seocu Donji Ulići (predio Ceklin) kod Cetinja. Osnovnu školu je pohađao u Gornjem Ceklinu. Na Cetinju je učio gimnaziju i položio veliku maturu (1941). U Beogradu je završio: Institut društvenih nauka (1953), Višu vojnu akademiju (1957), magistarske studije na Filozofskom fakultetu (1964). U Moskvi, u Akademiji nauka SSSR, u Institutu slavistike i balkanistike, odbranio je doktorsku disertaciju iz istorijskih nauka (1968). Bio je učesnik rata za oslobođenje Jugoslavije od fašističkih osvajača. Od 1945. do 1970. godine je oficir u ustanovama vojske za nauku i prosvjetu, pretežno u Vojnoistorijskom institutu u Beogradu. Ima čin pukovnika. Više puta je odlikovan za ratne i mirnodopske zasluge. Nosilac je Partizanske spomenice 1941. godine. Pisao je pripovijetke. Knjiga pripovijedaka „Uzimaj redom, Gospode”, izašla je 2017. godine u izdanju CANU. U predgovoru toj knjizi akademik Đorđe Borozan zabilježio je, između ostalog, da je Strugar „lijep duhom i važan djelom”.
„Akademik Strugar, pisac i istoričar osobene kulture i etičnosti, svojevrsnom akribijom i stvaralačkim senzibilitetom na polju njemu svojstvene naracije o istorijskim događanjima i činjenicama gdje se, u sinhronijskom smislu, prepliće književno i istorijsko, daje lijep povod da Akademija objavi njegovu knjigu pripovijedaka `Uzimaj redom Gospode`”, bilježi akademik Borozan.
Posvetio se istoriografskom izučavanju političkih borbi i oružanog ratovanja jugoslovenskih naroda i država u vremenu od 1890. do 1998; Napisao je i objavio pregledne prikaze: o socijaldemokratiji u jugoslovenskim zemljama (1890–1919); o Kraljevstvu Srba, Hrvata i Slovenaca (1918–1920); o Jugoslaviji u Drugom svjetskom ratu (1941–1945); o otpadničkom smanjivanju Jugoslavije (1988–1992); o politici i državništvu, uopšte, pri nastanku i potom kroz postojanje Jugoslavije (1914–1998). Njegova naučna djela su prevođena na jedanaest jezika. Bio je glavni i odgovorni urednik naučnog časopisa „Vojnoistorijski glasnik“ i posle „Jugoslavenskog istorijskog časopisa“. Član je van radnog sastava Makedonske akademije nauka i umjetnosti (1981) i Srpske akademije nauka i umetnosti (1994). Član je, po pozivu, Udruženja književnika Srbije (1989). Bio je predsjednik Odbora CANU za istorijske nauke (1982–2003). Bio je među osnivačima te predsjednik Crnogorskog sabora srpske sloge (1992–1997). Član je Senata Republike Srpske (1996–2008). Dobio je nagrade za djela u nauci i esejistici: jugoslovensku Četvrtojulsku (1969), crnogorsku Trinaestojulsku (1971), od Univerziteta u Prištini (1997) Nagradu „Zlatno pero Srpskog trojstva”. Najvažnije objavljene knjige: Jugoslavenske socijaldemokratske stranke 1914–1918 (1963); Jugoslavija u ratu 1941–1945 (1975); Velika buna Crne Gore 1988–1989 /izbor dokumenata/ (1990); Povelja Jugoslavije: (ustav države i društva) (1990); Srbi, Hrvati, Slovenci i Treća Jugoslavija (1991); Jugoslavija u knjigama istoriografskim (2007); Vladar Kraljevstva Srba, Hrvata i Slovenaca (2010); Doktorat u Moskvi (2011); Kraljevstvo SHS (1918-1920) – (2011); Drugi svjetski rat – odbrana Jugoslavije (2014), Jugoslavija na strmini Evrope (2014) i Jugoslovenski 1. decembar (2018). Za redovnog člana Društva za nauku i umjetnost Crne Gore (kasnije CANU) izabran je 6. marta 1973. godine.
Posmrtni ostaci Strugara biće sahranjeni 29. avgusta u Crnoj Gori u Donjim Ulićima, dok će se oproštaj od Beograda i Srbije obaviti u utorak, u 10 sati, u kapeli na Novom groblju. A.Ć.

---

Poslednji izdanak stare škole istoričara
Poslednja Strugarova knjiga, „Jugoslovenski 1. decembar 1918”, u izdanju Zavoda za udžbenike, objavljena je prošle jeseni. Svoje poglede na raspad te države Strugar je iznio u dugogodišnjoj prepisci s Dobricom Ćosićem koja je, krajem prošle godine, objavljena i komentarisana u knjizi Milivoja Pavlovića „Pisma sa dvostrukim dnom”. Književni istoričar Milivoje Pavlović ocinio je da je Strugar bio poslednji izdanak stare dobre škole povjesničara, u kojoj su bili Vaso Čubrilović, Radovan Samardžić, Sima Ćirković i Milorad Ekmečić.